Προεπισκόπηση
Διαφάνεια 1
«Στη Γερμανία μας περιμένει ο Παράδεισος»
Τα Olympia Werke και η ελληνική εργασιακή μετανάστευση στη Βορειοδυτική Γερμανία
Η πολιτισμική επιστήμονας Maike Wöhler έχει επικεντρωθεί στο θέμα της ελληνικής εργασιακής μετανάστευσης στη Βορειοδυτική Γερμανία στο πλαίσιο του ερευνητικού της έργου και της εκδοθείσας δημοσίευσης. Πρόκειται για εκείνους που σπάνια ακούγονται και ακόμη λιγότερο βλέπονται.
Βασισμένη στην εις βάθος ενασχόληση με το θέμα και τα ερευνητικά αποτελέσματά της, προέκυψε η δημοσίευση «Στη Γερμανία μας περιμένει ο Παράδεισος», η οποία αναφέρεται σε μια εποχή της μετανάστευσης που δεν έχει πλήρως ερευνηθεί. Παρουσιάζονται μια σειρά από προσωπικές ιστορίες για την αποχώρηση από την πατρίδα, την Ελλάδα, και για τη σύνθετη διαδικασία της άφιξης, της παραμονής και της τοποθέτησης σε νέο τόπο.
Προοπτικές και Προκλήσεις
Οι εργατικοί μετανάστες ήταν πρωτοπόροι για τη διαπολιτισμική συνύπαρξη και πρόδρομοι για μια μελλοντική δυναμική κοινωνία ένταξης και μετανάστευσης στη Γερμανία.
Γι' αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, σε μια κοινωνία μετανάστευσης, να αναγνωρίσουμε την ποικιλόμορφη δουλειά ένταξης των μεταναστών και να τους δώσουμε μια κοινωνική πλατφόρμα. Η συχνά αδιάφορη ματιά προς τους μετανάστες σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία ενισχύεται και διευρύνεται με στόχο να καταπολεμηθούν τα στερεότυπα και οι διακρίσεις.
Παύλος Φωστιρόπουλος, ο πρώτος διερμηνέας για αλλοδαπούς εργαζόμενους στα εργοστάσια Olympia στο Roffhausen: «Μετά από πάνω από 50 χρόνια, κάποιος με ρωτάει για την ιστορία μας. Επιτέλους!»
«Περάσα περισσότερα από τα μισά χρόνια της ζωής μου εδώ στη Γερμανία. Η βόρεια γερμανική κουλτούρα με έχει επηρεάσει – σίγουρα. Κοιτάξτε, έχω μια Γερμανίδα γυναίκα, τα παιδιά μου σκέφτονται γερμανικά, δεν σκέφτονται ελληνικά. Έφυγαν αρκετά νωρίς από το σπίτι, όπως είναι συνηθισμένο εδώ. Και μεγάλωσαν μεταξύ τους. Επηρεάστηκαν από τους κοινούς τους φίλους και φίλες και γείτονες ή ό,τι άλλο. Παρ' όλα αυτά, νομίζω ότι δεν είμαι σαν τα παιδιά μου. Είναι διαφορετικά. Αλλά έχω αποδεχτεί πολλά εδώ – τα καλά. Πραγματικά έχω ζήσει πολλά θετικά πράγματα εδώ και τα έχω υιοθετήσει. Επίσης, αγαπώ τη Γερμανία, και ως χώρα πολιτισμού.»
Paul Fostiropoulos
Αναλυτικό ήταν το γεγονός ότι η διαδικασία της μετανάστευσης και ένταξης συνεχίζεται και στην επόμενη γενιά. Τα παιδιά των μεταναστών εργατών βίωσαν έντονα την απώλεια και τον πόνο της απομάκρυνσης από την Ελλάδα. Συχνά, σε αυτό το σημείο, το θέμα της αποχώρησης από την πατρίδα και της απομάκρυνσης από την οικογένεια και τα παιδιά, οι συνεντεύξεις αναγκαζόταν να διακοπούν προσωρινά. Ο πόνος και η θλίψη αναβίωναν τόσο στην γενιά των γονέων όσο και στη γενιά των παιδιών τους. Με αυτό το υπόβαθρο, είναι κατανοητή η μεγάλη σημασία της οικογένειας και της στενής οικογενειακής ενότητας στην διασπορά, καθώς και η διατήρηση της πολιτιστικής ταυτότητας στη νέα πατρίδα.
Μέσα από τις συνεντεύξεις, οι οποίες βασίστηκαν στην Oral History, δημιουργήθηκε ένας προστατευμένος χώρος, στον οποίο οι «ήσυχες, κοιμισμένες» εμπειρίες και βιώματα συχνά μπορούσαν για πρώτη φορά να βγουν στην επιφάνεια με συνειδητό τρόπο. Οι βιογραφικές αφηγήσεις συνοδεύονταν από δάκρυα, θυμό, θλίψη, παραίτηση, αλλά και από ελπίδα.
Μέσα από τις συνεντεύξεις, οι οποίες βασίστηκαν στην Oral History, δημιουργήθηκε ένας προστατευμένος χώρος, στον οποίο οι «ήσυχες, κοιμισμένες» εμπειρίες και βιώματα συχνά μπορούσαν για πρώτη φορά να βγουν στην επιφάνεια με συνειδητό τρόπο. Οι βιογραφικές αφηγήσεις συνοδεύονταν από δάκρυα, θυμό, θλίψη, παραίτηση, αλλά και από ελπίδα.
Αυτή η έκθεση βασίζεται σε μια ερευνητική εργασία που ξεκίνησε η συγγραφέας και αφορά την ιστορία της ελληνικής μετανάστευσης με παράδειγμα τα Olympia Werke στην περιοχή της Φρίσλαντ και του Wilhelmshaven. Πάνω από 60 Έλληνες και Γερμανοί μάρτυρες της εποχής ερωτήθηκαν με βάση έναν ημι-τυποποιημένο οδηγό συνέντευξης και αφηγηματικές-επεισοδιακές συνεντεύξεις. Πάνω από 20 συνεντεύξεις μεταγράφηκαν και αναλύθηκαν σύμφωνα με τα θέματα «Τρόποι άφιξης στη Γερμανία», «Εργασία και ζωή στη Φρίσλαντ», «Πολιτιστική ταυτότητα», «Εκμάθηση της γλώσσας», «Ο προσδιορισμός της έννοιας του ‚σπιτιού‘» και «Τρόποι των διαδικασιών ένταξης της μετανάστευσης». Υποστηριζόμενη από εθνογραφικές παρατηρήσεις και εφαρμοσμένη έρευνα πεδίου, επιχειρήθηκε η αναγνώριση ατομικών και κοινών «παραμέτρων μετανάστευσης». Παρά τους περιορισμένους πόρους και τη διαθεσιμότητα δεδομένων, με τις επιστημονικές μεθόδους της Oral History, καταφέραμε να γεμίσουμε με ζωή το λευκό σημείο της ιστορίας της μετανάστευσης στον νομό Φρίσλαντ από τα μέσα της δεκαετίας του 1960.
Οι ελληνικές οικογένειες μεταναστών της πρώτης γενιάς μπόρεσαν να ερωτηθούν και να επισκεφθούν στους τόπους συνάντησης (όπως στα σημεία συνάντησης στον σταθμό του Wilhelmshaven ή μετά τις λειτουργίες). Έτσι, ήταν δυνατή η κατανόηση των αιτίων της (εκ)μετανάστευσης και των προσωπικών κινήτρων των εμπλεκομένων. Στο πλαίσιο της έρευνας, αναπτύχθηκαν επαφές και με πρώην γερμανούς συναδέλφους, γείτονες και φίλους, οι οποίοι, μέσα από τη συνεργασία τους, είχαν πολλές, σχεδόν ξεχασμένες ιστορίες να αφηγηθούν από το παρελθόν τους. Έτσι, ακριβώς αυτοί οι μάρτυρες της εποχής συνέβαλαν σημαντικά στο να πραγματοποιηθεί έρευνα πεδίου και να καταγραφούν ιστορικά οι ιστορίες της ελληνικής μετανάστευσης – η καλύτερη προϋπόθεση για να μην ξεχαστούν ποτέ.
Ελληνικά 
Deutsch